Tai Chi Chuan-Długa Forma stylu Yang.
Jak większość czytelników wie, Tai Chi Chuan jest sztuką pochodzenia chińskiego. Jednakże już od wielu lat rozwija się na całym świecie niezależnie od swoich chińskich korzeni.
Termin Tai Chi ( 太极) jest określeniem filozoficznym najczęściej używanym przez taoistów do określania zależności wszystkich zjawisk i rzeczy w przyrodzie.
Graficznym symbolem zasady Tai Chi jest poniższy znak.
Tai Chi Chuan.
Jak większość czytelników wie, Tai Chi Chuan jest sztuką pochodzenia chińskiego. Jednakże już od wielu lat rozwija się na całym świecie niezależnie od swoich chińskich korzeni.
Termin Tai Chi ( 太极) jest określeniem filozoficznym najczęściej używanym przez taoistów do określania zależności wszystkich zjawisk i rzeczy w przyrodzie.
Graficznym symbolem zasady Tai Chi jest poniższy znak.
Oznacza on jednocześnie podzielność i jedność wszechświata. Tai Chi zawsze symbolizuje dynamiczną zmianę dwóch przeciwstawnych sił sprawczych. Ciemna strona to Yin, siła sprawcza symbolizowana przez samą Ziemię. Jasna strona to Yang, siła sprawcza symbolizowana przez Niebo otaczające Ziemię. Wszystko, co w przyrodzie posiada swoje przeciwieństwo, tworzy harmonię Tai Chi. Kobieta i mężczyzna, ociec i matka, słońce i księżyc, góra i dół. Zasada Tai Chi była przedmiotem studiów wielu myślicieli, a najbardziej znanym był Lao Tse i jego dzieło „Tao Te Ching”
Każdy aspekt ludzi żyjących na wschodzie podlega dążeniu do równowagi Tai Chi, czy mówimy o równowadze krajobrazu, Feng Shui, czy mówimy o medycynie chińskiej, sztuce, jak kaligrafia i malarstwo, to zawsze w odniesieniu do zasady Tai Chi.
Sztuka Tai Chi, to poszukiwanie harmonii w dynamicznej zmianie, a przykładem tej zmiany są Formy Tai Chi Chuan.
Nazwa Tai Chi Chuan popularnie tłumaczona jako Boks Wielkiego Szczytu, jest nazwą sztuki opartej o zasadę Tai Chi i wykorzystywanej szczególnie jako jedną z chińskich sztuk walki. Jednakże można również przetłumaczyć tę nazwę jako metodę i sposób na praktyczne zastosowanie zasady Tai Chi w samoobronie, czy też w aspekcie cywilnym, jako drogę samodoskonalenia i dbania o zdrowie aż do późnej starości. Wielu praktyków poświęciło całe życie na studiowanie w praktyce manifestacji zasady Tai Chi w ruchu, w działaniu, w zmianie.
Według legendy, człowiekiem odpowiedzialnym za stworzenie podwalin pod obecnie znane style Tai Chi, był taoistyczny mędrzec i wędrowiec Chang San Feng. W Chinach uznawany jest za jednego z nieśmiertelnych, i w wielu miejscach ma swoje posągi. Do dziś zachowało się wiele legend i opowieści z życia Chang San Fenga, a najbardziej znana jest ta, która opowiada, czym został on zainspirowany do stworzenia tej sztuki. Pewnego razu zaobserwował przed swoim domem walkę orła z wężem, jednocześnie oba zwierzęta symbolizowały przeciwieństwa, jak w znaku Tai Chi. Wąż wyrażał siłę Ziemi, giętkość, swobodę ruchu ale nie mógł się wznieść. Orzeł, to siła Nieba, zawziętość, ostry dziób i szpony, możliwość swobodnego przemieszczenia się. Żadne zwierzę nie osiągało przewagi, orzeł atakował, wąż robił uniki. Być może jest to tylko symboliczne wyobrażenie, a być może tak było naprawdę i stało się to przyczyną do wyrażenia zasady Tai Chi w ruchu. Tak powstały znane nam Formy Tai Chi, a sztuka na początku nosiła nazwę „13 podstawowych form, lub 13 zmian”.
Jedną z najbardziej znanych form Tai Chi jest Długa Forma rodziny Yang lub 108 Form rodziny Yang. Za jej twórcę uważa się mistrza Yang Cheng Fu. Dzięki niemu obecne Tai Chi Chuan rodziny Yang nabrało znanego nam kształtu, i również jego zasługą jest wielka popularność tej sztuki, najpierw w Chinach na początku XX wieku, a w drugiej połowie tego stulecia, za sprawą jego uczniów i spadkobierców na całym świecie.
Tai Chi rozwija się ciągle od wielu stuleci i rozwijają się też formy ćwiczone w ramach danego stylu. Choć sens sztuki to tylko 13 podstawowych pozycji, ich rozwój i możliwości przerodziły się w obecnie nam znane i ćwiczone zestawy.
Długa Forma stylu Yang jest formą tradycyjną zawierającą wszystkie ważne elementy w praktyce tej sztuki. Stanowi podstawę i fundament do ćwiczeń z partnerem, jak również do praktyki szermierki.
Tai Chi opiera się w swoich zasadach na obserwacji przyrody i przez praktykę staramy się te zasady zrozumieć i jak najlepiej zastosować.
Z obserwacji przyrody wziął się bardzo prosty podział na jaki składa się Długa Forma. Została ona podzielona na trzy części, Ziemię, Człowieka i Niebo. Każda cześć jest inną opowieścią, wszystkie razem stanowią cały wszechświat.
Ziemia, pierwsza część Długiej Formy, stanowi fundament, zawiera podstawowe pozycje i sposoby ruchu. W medycynie chińskiej nasze ciało jest przyrównane do Ziemi. Jest ona elementem konkretnym, materialnym. O ciało należy dbać tak samo jak o Ziemię. Nie może być mowy o przesuszeniu, czy zbytnim nawodnieniu, Ziemię i ciało należy karmić, aby było w dobrej kondycji, a Ziemia dawała plony. Ziemia i ciało jest miękkie, ma charakter Yin, przyjmujący, daje schronienie. Ziemia to matka, jak kobieta, karmi i pielęgnuje. Stanowi jednocześnie podstawę i oparcie dla naszych stóp. Tutaj uczymy się wszystkiego co będzie nam później potrzebne. Ziemia zawiera 13 kroków, co symbolicznie nawiązuje do prapoczątków współczesnego Tai Chi.
Podstawą i prapoczątkiem Tai Chi Chuan jest13 podstawowych form. Które nawiązują do pięciu przemian i ośmiu bram. Zasada pięciu żywiołów wykorzystywana jest bardzo dokładnie w medycynie chińskiej, czy dietetyce, mówi ona o dążeniu do równowagi, pomiędzy pięcioma głównymi żywiołami. W Tai Chi Chuan pięć przemian pod stopami odnosi się do pięciu kierunków ruchu. Do przodu, do tyłu, spojrzenie w lewo i spojrzenie w prawo, a piaty kierunek i jednocześnie najważniejszy, to centrum równowagi. Centrum równowagi, to Ziemia pod naszymi stopami. Nie oznacza on kierunku geograficznego ale najważniejszą siłę sprawczą, czyli grawitację, nie uwzględniając jej, nie będziemy zgodnie działać z prawami przyrody.
Druga część 13 podstawowych pozycji, to osiem zmian w dłoniach, pierwotna idea tych zmian została opisana w „I Ching”( Księga Przemian). Osiem technik Tai Chi Chuan, to odparcie, zawiniecie, ściskanie, odpychanie, pociągnięcie, uderzenie łokciem, uderzenie barkiem i rozdzielenie. „I Ching” również opisuje zjawiska przyrody i sposoby zmian jakim te zjawiska podlegają. Odparcie, to niebo, zawinięcie, to ziemia, ściskanie to woda, odpychanie to ogień, pociągnięcie to wiatr, uderzenie łokciem to piorun, uderzenie barkiem to góra, a rozdzielenie to jezioro. Wszystkie te detale są przepracowywane w części Ziemi, i tak naprawdę, staje się ona naszą podstawową Formą na całe życie, nasza opoką. Prosta, zwarta, krótka, możliwa do przećwiczenia praktycznie zawsze i wszędzie.
Druga cześć Długiej Formy, to Człowiek, tutaj uczymy się wszystkiego co związane jest z emocjami człowieka, zasadami jakimi rządzi się przyroda. Poznajemy w praktyce zasadę Yin i Yang, Pustki i Pełności, koncentracji w obszarze dolnego Tan Tien, ruchu z osi Tai Chi i kontynuujemy poszukiwanie jak najlepszej pozycji utrzymywania ciała. Ta część, jest także najbardziej aplikacyjna. Oznacza to, że techniki zawarte w tej części są najczęściej wykorzystywane w praktycznym aspekcie Tai Chi Chuan, czyli w samoobronie. Choć nie jest to jedyny sposób realizacji zasad Tai Chi w normalnym życiu. W tej części uczymy się także, przez aplikacje, współpracy z drugim człowiekiem, i ogólnie interesuje nas wszystko, co reprezentują sobą ludzie w kontakcie z innymi ludźmi. Człowiek jako istota znajdująca się pomiędzy Niebem a Ziemią, dziecko rodziców, zawiera w sobie obydwa pierwiastki i Yin i Yang, więc z natury jest Tai Chi. Jednakże tyko przez wytrwałą pracę może rozwijać rozumienie i jak najlepszą realizację tej zasady w każdej dziedzinie swojego życia.
Trzecia cześć Długiej Formy, to Niebo. Zawiera ono w sobie wszystko, czyli i Ziemię i Człowieka razem. Tutaj poznajemy idee ruchu, jak był on tworzony, skąd się wziął, co było przyczyną, że formy ćwiczone są w taki właśnie sposób. Tutaj zahaczamy także o sprawy związane z egzystencją człowieka i jego duchowością. Część Niebo, rozpoczyna się od powtórzenia całego początku, nie tylko w znaczeniu, jeszcze raz to samo, ale jako początek wszystkiego, symboliczne narodziny wszechświata. Bardzo ważną techniką tej części, jest jadeitowa tkaczka, która tka jedwabną materię wszechświata, tworząc wszystko z niczego. Niebo to Ojciec obsiewa Ziemię nawadnia ją, daje nasienie z którego wszystko wyrasta. W dawnych chińskich wierzeniach, pierwotne Chi przychodzi do nas z Nieba, w znaczeniu przestrzeni w której znajduje się Ziemia i ludzie na niej. Nawet było to dokładnie sprecyzowane i mówiono o Chi pochodzącym z siedmiu gwiazd wielkiej niedźwiedzicy.
Podsumowując, Ziemia to nasze ciało, Człowiek to ludzkie emocje, Niebo to umysł, w którym rodzą się wszystkie idee, a który jest niczym nie ograniczony, jak niebo nad nad naszymi głowami.
Być może wydaje się, że Tai Chi Chuan powinno być sztuką albo bardzo praktyczną, albo bardzo ulotną. Musi być i takie, i takie po trochu. Tai Chi, to ruch i zmiana, poszukiwanie harmonii, nie ma mowy o ekstremalnych sytuacjach, chociaż należy być świadomym, że takie się zdarzają.
Tai Chi Chuan uprawiane jest z wielu powodów, praktyczne zastosowanie jako sztuka walki, niezaprzeczalne efekty zdrowotne, metoda rozwoju osobistego, czy estetyka, która w życiu człowieka odgrywa niebagatelną rolę. Każdy powód jest dobry, nie ma znaczenia stan zdrowia, czy płeć. Zawsze ćwiczymy na własne możliwości, a korzyści pojawią się same w naturalny sposób. Obecnie, kiedy tempo naszego życia jest bardzo szybkie, doceniamy także wolny ruch jaki najczęściej towarzyszy ćwiczeniu form Tai Chi. Zwolnienie tempa to chwila odpoczynku i odstresowanie. Dobrze jest jednak pamiętać, że Tai Chi to dynamiczna zmiana i jak tylko możemy sobie na to pozwolić, tempo może się zmienić. W zależności od naszej kondycji. Osoby sprawne i młodsze docenią dynamikę, kontakt z partnerem i zwiększony wysiłek. Osoby w średnim wieku odpoczynek, zmianę perspektywy, czyli koncentrację na sobie, na tym jak pracuje ciało, i aspekt medytacyjny. Zaawansowani dostaną do ręki broń, najczęściej jest to miecz, i będą rozwijać umiejętności zdobyte przy praktyce pustych rąk, czyli ćwiczeniu podstawowych form Tai Chi.
W naszej tradycji poznajemy także podstawy Chińskiej Medycyny Tradycyjnej, różne rodzaje masaży, jak Tao Yin, czy masaż stóp On Zon Su. Studiujemy myśl filozoficzną dawnych Chin, jak również sztukę i kulturę. Nie ma większego znaczenia, że jesteśmy ludźmi zachodu, różni nas mentalność, ale nie sposób postrzegania świata. Tu i tam jest i Ziemia i Niebo. Tai Chi Chuan jest uniwersalną platformą poznawczą dla ludzi jak i ich otoczenia.
We wrześniu miałem przyjemność brać udział w Międzynarodowych spotkaniach w Tui shou, jest to wspólne dla wszystkich stylów Tai Chi Chuan ćwiczenie z partnerem. Spotkanie to odbywało się w Pradze czeskiej i miało na celu swobodną wymianę doświadczeń, odbyło się to na gruncie międzynarodowym a platformą porozumienia, oprócz języka angielskiego, było czucie i wrażliwość rozwijana przez praktykę Tai Chi Chuan. Różne style, rożni ludzie, wspólne doświadczenia. Możliwość bezkonfliktowej współpracy daje ogromną satysfakcję.
Najnowszy film instruktażowy w kolekcji Viktor 11, to właśnie przedstawienie Długiej tradycyjnej Formy rodziny Yang. Ziemia, Człowiek i Niebo, bez skrótów i uproszczeń. W swojej ojczyźnie sztuka Tai Chi Chuan uznawana jest za skarb narodowy, ale można śmiało powiedzieć, że ta sztuka jest skarbem całej ludzkości. Obecnie dostępnych jest wiele skróconych form, ale nigdy streszczenie nie odda tego, co zostało zawarte w oryginalnej treści.
Daniel Żurawski
Bydgoszcz 2012.